Pandemiyle patlama yaşayan konut pazarı uzmanlara nazaran 2021 in sonunda tepeyi gördü ve global borçlanma Ataşehir Escort maaliyetlerindeki artışa paralel finansal krizden bu yana en makus düşüşünü yaşıyor Gelirlerin konut fiyatları kadar yükselmemesi ve faiz artışlarıyla mortgage ödemelerinin gelirlerin daha büyük bir kısmına denk gelmesi beklenen krizin Acıbadem Escort ana nedenlerinden olarak görülüyor
Rekor düşük borçlanma maliyetleriyle geçen pandemi periyodunda rekor artışlar görülen konut fiyatlarında ABD Merkez Bankası Fed İngiltere Merkez Bankası BoE ve Avrupa Merkez Bankası ECB üzere İstanbul Escort büyük merkez bankalarının faizleri rekor enflasyonla gayret maksadıyla artırması sonucu 2023 te önemli düzeltmeler geleceği iddia ediliyor Financial Times da yer alan ve Oxford Economics bilgilerine dayandırılan tahlile nazaran konut Anadolu Yakası Escort bölümündeki düşüş çok geniş bir tabana yayılacak Dünya genelinde konut sahiplerinin konut kredisi mortgage ödemeleri giderek ağırlaşırken mesken sahibi olmak isteyen şahısların gelirleri ise konut fiyatları kadar süratli artmadı ve geçim krizleri Ukrayna Savaşı yla daha da derinleşmiş durumda
Oxford Economics Başekonomisti Adam Slater Gelişmiş ekonomilerde mortgage faizlerinde görülen artış birtakım konut pazarlarını derin bir krize sokacak diyor Slater ın tabirleriyle şu anda global konut piyasasında görünüm 2007 2008 periyodundan bu yana en telaş verici duruma geldi ve piyasa ya hafif düşüş ya da çok derin bir düşüş yaşayacak
Uluslararası Para Fonu da global konut piyasasını güç günlerin beklediğini söylüyor Fon finansal istikrar raporunda merkez bankalarının fiyat basıları karşısında para siyasetlerini agresif biçimde sıkılaştırmasının borçlanma maaliyetlerini artırdığını kredi şartlarını sıkılaştırdığını meskenlerin pahasının çok süratli arttığını ve bunun sonucunda konut fiyatlarında çok sert bir düşüş olabileceğini öngörüyor
MORTGAGE FAİZLERİ 2008 DEN BU YANA EN YÜKSEK DÜZEYDE
Yavaşlamanın en kıymetli sebebi faizlerdeki artışlar ABD de 30 yıllık mortgage faizi yaklaşık yüzde 7 civarında bu oran geçen yılın birebir devrine nazaran iki katının üzerinde ve Fed in ard arda 75 bps lik agresif faiz artırımlarıyla 2008 den bu yana en yüksek seviyeye gelmiş durumda Ortalama bir konut için yapılan aylık mortgage ödemesi yalnızca bir yıl evvel 1 700 dolar civarındayken şu anda 2 600 doların üzerine çıktığı belirtiliyor ABD dışında İngiltere de Euro Bölgesi nde Kanada da ve Yeni Zelanda da da mortgage faizlerinde bu yıl sert yükselişler görüldü
ABD merkezli finans kuruluşu Citi nin Başekonomisti Nathan Sheets de faiz artışlarının kesimi yavaşlatacağı görüşünde ve Bu faiz oranları büyük zorluk yaratacak ve evet konut piyasasının yavaşladığını görüyoruz diyor Pantheon Macroeconomics ten ekonomist Melanie Debono da birebir fikirde ve şu değerlendirmeyi yapıyor Mortgage faizlerinin artması bankaların kredi vermek istememesi ve talebin zayıflaması sonucu Euro Bölgesi nde fiyat artışlarının keskin formda yavaşlayacağını ve 2023 ün sonu itibariyle negatife dönmesiyle sonuçlanacağını öngörüyoruz
PEŞİNATA YETECEK PARAYI BİRİKTİREMİYORLAR
ING ekonomisti James Knightley ise potansiyel alıcıların bölümün can damarı peşinat ödemelerinde zorlanacağına dikkat çekiyor ABD de artan geçim maliyetleri ve pay piyasalarındaki düşüşler birinci defa konut alacak bireylerin bölümün can damarı olan peşinat ödemesine yetecek kadar biriki yapabilmelerini zorlaştırdı
KONUT ENFLASYONU BİRÇOK ÜLKEDE SÜRAT KESMEYE BAŞLADI
Artan geçim krizleri ve artan faizler nedeniyle konut piyasasında yaşanan düşüş konut enflasyonu datalarında de görülebiliyor FT haberine nazaran konut fiyatları ortalarında Almanya Avustralya ve Çin in de olduğu birçok piyasada yavaşlamaya başladı bile
Fiyatları destekleyen en kıymetli öge konut stoğunun hala düşük seviyelerde olması Fakat FT tahlilinde bilhassa bankaların konut bilgilerinin yaklaşmakta olan düşüşü daha da görünür hale getirdiği belirtiliyor Euro Bölgesi nde bankalar konut kredilerini daha fazla reddetmeye başladı Ayrıyeten ECB nin bankalarla 4 çeyrek için yaptığı ankete nazaran konut kredilerine yönelik talep on yılın en keskin suratında düşüş kaydetti Eylül itibariyle yeni konut alımları için verilen krediler geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 30 düşmüştü İngiltere de eylül itibariyle bankaların konut süreçlerinde geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 32 lik bir düşüş var ABD de konut satışları eylülde yıllık bazda yüzde 24 düşerek pandemi öncesinin de altına iniş durumda Mortgage müracaatları ise 25 yılın en düşük seviyesinde Kanada ya ait datalar çok daha çarpıcı Toronto da müstakil mesken satışlarında yüzde 96 apartman dairesi satışlarınada yüzde 89 luk bir düşüş var
2008 DEKİ ÜZERE BİR ÇÖKÜŞ OLMAYACAK
Uzmanların hemfikir olduğu en değerli mevzu konut fiyatlarındaki artışın düşük faizlerden kaynaklanması Lakin 2008 dekine benzeri bir konut krizi de beklenmiyor ABD li yatırım bankası Morgan Stanley global ekonomisti Cristina Arbelaez Konut piyasası dünya genelinde yavaşlıyor Geçen yıl yaşanan konut patlamasından bir bilakis dönüş görmeye başladık Fakat şunu da belirtelim 2006 2008 devrindeki üzere bir çöküş yaşanmasını beklemiyoruz diyor
FİYATLAR GELİŞMİŞ DÜNYADA 10 GELİŞEN DÜNYADA 25 DÜŞEBİLİR
FT tahlilinde dataların büyük bir kısmı gelişmiş ekonomileri bahis alıyor fakat IMF konut bölümünü bekleyen karanlık bulutların yalnızca gelişmiş ekonomiler değil gelişmekte olan ekonomiler üzerinde de tesirli olacağı görüşünde Fonun karamsar senaryosuna nazaran gerçek konut fiyatları gelecek üç yıl içinde gelişmiş ülkelerde yüzde 10 düşebilir gelişmekte olan ülkelerde ise fiyatların yüzde 25 düşebileceği iddia ediliyor Capital Economics ten Marcel Thieliant Yeni Zelanda da mortgage ödemelerinin ortalama gelirin yüzde 60 ının üstüne çıktığına dikkat çekiyor Covid öncesinde bu oran yüzde 45 in altındaydı Thieliant Yeni Zelanda da konut fiyatlarının kasımdaki tepelerinden yüzde 25 düşeceği görüşünde Kuruluş ABD de ise konut fiyatlarının gelecek yıl tepeden yüzde 8 düşeceğini öngörüyor İngiltere merkezli niyet kuruluşu The Resolution Foundation hesaplamalarına nazaran İngiltere de hanehalklarının yaklaşık yüzde 20 sinde mortgage ödemeleri 2023 sonuna kadar yılda 5 000 pound artabilir Bu da birçok uzmana nazaran İngiltere de de fiyatların düşmesiyle sonuçlanacak Oxford Economics fiyatların 2023 te yüzde 4 4 düşeceğini emlak danışmanlığı şirketi Savills yüzde 10 düşeceğini Capital Economics ise yüzde 12 düşeceğini kestirim ediyor
KÜRESEL BÜYÜMEDEN 0 8 PUAN SİLEBİLİR
Oxford Economics iddialarına nazaran global konut piyasasında görülen yavaşlama inşaat kesimini ve tedarikçilerini de etkileyerek ekonomik faaliyetleri daha geniş bir temelde olumsuz etkileyecek Slater ın Financial Times ile paylaştığı varsayımlarına nazaran konutta yaşanan kriz global büyümeden 0 8 puan silebilir Bunun 0 2 puanı harcamalarda yaşanan düşüşten 0 6 puanı ise konut yatırımlarındaki düşüşten kaynaklanacak Kanada Merkez Bankası iddialarına nazaran bu yıl sert düşüşler görülen Kanada konut piyasası ülkenin ekonomik büyümesinden 0 6 ila 0 9 puanı silebilir
