Ukrayna-Rusya savaşının getirdiği güç krizi soğuyan havalarla birlikte Avrupa’da daha çok hissediliyor. Krizin maliyetleri artırması üzere sonuçlar Avrupa ülkelerinde görülen protestoların da nedeni oluyor. Savaşın devam etmesi ya da barışın sağlanması durumunda Rus gazının Avrupa yolundaki akıbeti ise şimdi aşikâr değil. Çünkü, Avrupa doğal gaz konusunda Rus gazını almama konusunda kararlı görünüyor.
Öte yandan, boru gazına gereğince ulaşamayan Avrupa, ABD’den LNG yani sıvılaştırılmış gaz alma kapasitesini artırdı. Bu durum LNG fiyatlarını da yükseltti.
Enerji krizinden en çok etkilenen Avrupa ülkelerinden biri olan Almanya ise LNG terminallerini birkaç hafta içinde faaliyete geçirecek.
LNG MERKEZİ YENİ ALTERNATİF OLABİLİR
Avrupa’ya gaz akışının sağlandığı Türk Akım sınırı ise güç gündemine ‘Türkiye’nin gaz merkezi olma’ açıklamalarıyla girmişti. İhtimaller ortasında Türk Akım çizgisinin kapasitesinin artırılması ve Avrupa’ya gaz akışının sağlanması var. Lakin uzmanlara nazaran Ankara’nın masasında farklı alternatifler de olabilir.
Buna nazaran Türkiye’ye gelecek Rus gazı kurulacak bir LNG merkezinde sıvılaştırılabilir. Türkiye çıkışlı LGN’nin yalnızca Avrupa’ya değil dünyanın dört bir yanına gönderilebileceğine işaret eden uzmanlar böylelikle çabucak her bölümün yararlı çıkacağı görüşünde.
TÜRKİYE ÜRETECEK! KRİTİK ÜS: DÜNYADAN TALEP YAĞACAK
TRT Haber’e değerlendirmelerde bulunan Akdeniz Şirketleri Güç Birliği Petrol ve Gaz Yöneticisi Doç. Dr. Sohbet Karbuz, bu alternatiflerden birinin “Türkiye’nin LNG merkezi” olma konusu olduğunu belirtiyor.
Karbuz, Rus gazının Türkiye’ye gelmesinin mümkün olduğunu lakin boru gazı olarak değil de LNG olarak dağıtımının sağlanmasının da gündeme gelebileceğini söylüyor:
“Rus gazı Türkiye’ye gelebilir. Lakin bu gaz Türkiye’de bir LNG sıvılaştırma tesisi kurularak kullanılabilir. Gaz, Türkiye’de sıvılaştırılır. Milletlerarası piyasalara LNG olarak satılır. Bence en mantıklı tahlil de bu olur. Rus gazının Avrupa’ya değil de memleketler arası piyasalara gönderilmesi mevcut konjonktürde herkes için tahminen de en gerçek adım.”
“TÜRKİYE PİYASALARA YAKIN”
LNG merkezinin Türkiye’de kurulmasının Rusya için de yeterli bir çıkış yolu olabileceğini belirten Karbuz, kuzeyde yer alan gaz çıkarma bölgelerinin soğuk alanlar olmasına dikkat çekiyor.
LNG seçeneğinde sıcak bir iklimde sürecin ilerleyeceğini ve bunun da farklı avantajları olacağını kaydediyor Karbuz ve devam ediyor:
“Türkiye jeopolitik açıdan hem üreticiye hem de tüketiciye daha net bir sözle müşteriye en yakın ülke. Rusya’daki tesislerin pozisyonuna baktığınız vakit soğuk iklim var ve gaz için buz kıranlar gerekiyor. Ayrıyeten bu bölgeler beklenen müşterilerden epeyce uzak.
Fakat Türkiye piyasaya çok yakın. Adana Ceyhan’da LNG tesisi kurulursa pozisyonu bakımından da çok elverişli olur. Akdeniz’den götürülen LNG soğuk hava kaidelerinden bağımsız olur. Gidiş müddetleri Rusya’dan gönderilmesiyle karşılaştırıldığı vakit da çok daha kısa. Yani Orta Doğu’ya bile LNG satılabilir. O vakit da isterlerse Avrupa’ya hatta Latin Amerika’ya dahi masraf bu gaz.”
“LNG PROBLEMİNİ DAHA SIK DUYMAYA BAŞLAYABİLİRİZ”
Sohbet Karbuz, savaşın akabinde boru gazının güvenirliğinin de sarsıldığını anımsatıyor ve bu türlü bir merkezde üretilen LNG’nin spot piyasadaki kıymetinin kıymetine işaret ediyor:
“LNG’ye dönüştürülecek gaz yalnızca Rus gazı da olmaz. Azerbaycan, İran üzere ülkelerden gelecek gaz da emsal biçimde sıvılaştırılabilir.
Eğer Türkiye ‘nihai teslim noktası şartını’ bütün kontratlardan kaldırabilirse, o gazı getirdikten sonra ne yapacağı sorunu de Türkiye’nin işi olur. Münasebetiyle Rus gazı olsun, Azerbaycan gazı olsun yahut İran gazı olsun fark etmez.
Ayrıca kelam konusu ülkelerden gelecek gazı sıvılaştırıp spot piyasada uzun vadeli kontratta değil, spot piyasada rahatça istediğiniz yere satabilirsiniz.
Ama bu türlü bir plan için bir an evvel adım atılması lazım. Zira doğal gaz piyasasına baktığınız vakit LNG’nin gitgide artan kıymetini görüyorsunuz. Şayet ilgili devletler bu tarafta bir tasarrufta bulunursa LNG problemini daha sık duymaya başlayabiliriz.”
