Nuri Pakdil, hayatı, inanç ve fikir dünyası, bir protesto olarak oluşturduğu kendine mahsus edebiyatı, yerliliğini bozmadan yakaladığı üniversalliği ve bu eksendeki anlayışıyla Türk edebiyatında ve fikir tarihinde değerli bir iz bıraktı.
Mehmet Emin Ziyai ile Hatice Vecihe Hanım’ın oğlu Nuri Pakdil, 1934’te Kahramanmaraş’ta dünyaya geldi.
Pakdil’in yazıya ilgisi şimdi ilkokuldayken başlarken, ortaokulda tanıştığı “Büyük Doğu” mecmuasıyla hem niyet hem de yazı macerası ivme kazandı.
Edebiyat mecmuası “Hamle” ile usta edebiyatçıların dikkatini çekti
Yazar Pakdil, 1954-1955’te Maraş Lisesinde okurken, birlikte eğitim gördüğü iki arkadaşıyla edebiyat mecmuası “Hamle”yi çıkardı. Mecmua lise sonlarını aşarak, o devir Ankara’dan İstanbul’a birçok muharrir ve şairin dikkatini çekti.
Üniversite yıllarında Sezai Karakoç ve Necip Fazıl Kısakürek’in de ortalarında bulunduğu edebiyatçı, sanatçı düşünürlerle bir ortaya gelen Pakdil, İstanbul Hukuk Fakültesinden mezun oldu.
Necip Evlice o periyodu anlatırken şu tespitlerde bulunmuştu: “Üstat İstanbul’a gittiğinde, üniversite yıllarını yazamadığı yıllar olarak isimlendirir. Derslerde öğretilenlerle kendi inandıkları ortasında epey bir bocalar. Üniversitede okuduğu yıllar 27 Mayıs öncesinde, Türkiye’nin sıkıntı, çalkantılı günler geçirdiği periyotlardır.”
Usta edebiyatçı Kahramanmaraş’ta çıkan “Demokrasiye Hizmet” ve “Gençlik” gazetelerinde yazılarını okuyucuyla buluştururken, bir mühlet “Yeni İstiklal” gazetesinde sanat sayfalarını düzenledi.
Askerliğini Bitlis’te tamamlayan muharrir Pakdil, 1965’te hukuk müşaviri olarak vazifeye başladı. Daha sonra Devlet Planlama Teşkilatında çalışan Pakdil, bu vazifesinden de ayrılarak yazarlığa devam etti.
Hayatı boyunca “Büyük Doğu” ve “Diriliş” dergileriyle güçlü bağlar kuran Pakdil, Rasim Özdenören, Fazilet Bayazıt ve Akif İnan’ın da ortalarında olduğu isimlerle “Edebiyat” mecmuasını yayınladı.
“Edebiyat” mecmuasında çok sayıda şair ve muharrir yetiştirdi
Usta şairin “Sabır üssü” olarak tanımladığı aylık yayınlanan “Edebiyat” mecmuası, 1969-1984’te okuyucuyla buluştu ve mecmua etrafında çok sayıda yeni şair ve müellif yetişti.
Orta Doğu edebiyatıyla İslamcı niyetin gelişiminden Türk edebi etraflarını haberdar eden mecmuada 16 farklı ismi bulunan ve en çok “Ebubekir Sonumut” ismini kullanan Pakdil, mecmuanın öteki yazanlarına da müstear isimler bulurdu.
Nuri Pakdil, 1972’de kurduğu Edebiyat Mecmuası Yayınları’nda, 1984’e kadar kendisinin ve öteki müelliflerin 45 kitabını yayınladı.
Bu yapıtlardan 18’ine imza atan muharrir, “Biat”, “Batı Notları”, “Bir Muharririn Notları”, “Anneler ve Kudüsler”, “Klas Duruş”, “Edebiyat Kulesi”, “Bağlanma” ve “Sükut Suretinde” eserlerini okurun beğenisine sundu.
Devlet Planlama Teşkilatına 1988’de dönen Pakdil, 1999’da emekli oldu. Usta edebiyatçı, 28 Şubat 1997’den itibaren Edebiyat Mecmuası Yayınları aracılığıyla tekrar kendi kitaplarını yayınlamaya başladı.
Pakdil’in “Otel Gören Defterler” başlıklı 6 kitaplık deneme serisi 1997’de okuyucuyla buluşmaya başladı. Usta edebiyatçı, seride inzivaya çekilmiş bir müellifin analizleri, sorgulamaları ve kendisiyle hesaplaşmasını işledi.
Paris izlenimlerinden oluşan Batı Notları büyük ilgi gördü
Batı insanını yeni bir yaklaşım ve telaffuz ile anlattığı, Paris izlenimlerinden oluşan “Batı Notları” eseri büyük ilgi gören Pakdil, kendisini “Ben, antikapitalist, antifaşist, antinazist, antisiyonist, antisosyalist ve en kıymetlisi de Türkiye özelinde olmak üzere antifiravunist bir bilince ve iradeye sahip devrimci bir müellifim.” kelamlarıyla tanımlıyordu.
Nuri Pakdil, yaptığı açıklamalardan birinde, devrimciliğinin temelini, İslam’a olan sarsılmaz bağlılığının oluşturduğuna dikkati çekerek, İslam dininin kıyamete kadar sürecek daima ihtilal anlayışını öngördüğünü lisana getirmişti.
Yeryüzündeki zulüm, haksızlık ve adaletsizlik var olduğu sürece bunların kaynağı olan hâkim güçlerin yok edilmesi için Müslümanların devrimci çabasının sürmesi gerektiğini savunan şair, insanın, sırf, emeğinin karşılığını yiyebileceğini vurguluyordu.
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Mükafatını aldı
Usta muharrir, yerli fikrin egemenliği ismine ürettiği özgün eserler, Türk edebiyatına kattığı söz tercihleriyle dolu estetik anlatım lisanı ve insanı kalbinden tutmayı öneren bedelli fikirlerinden ötürü, 2019 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nde, “edebiyat” kısmındaki mükafata bedel görüldü.
Nuri Pakdil, 2013’te “Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü”nü, 2014’te ise “Necip Fazıl Hürmet Ödülü”nü aldı.
Kudüs için “Yüreğimin yarısı Mekke’dir, geri kalanı da Medine’dir. Üstünde bir tül üzere Kudüs vardır” sözlerini kaleme alan müellifin “Anneler ve Kudüsler” şiiri şöyle:
“Tûr Dağını yaşa/ Ki bilesin nerde Kudüs/ Ben Kudüs’ü kol saati üzere taşıyorum/ Ayarlanmadan Kudüs’e/ Boşuna vakit geçirirsin/ Buz tutar/ Gözün görmez olur/ Gel / Anne ol / Zira anne / Bir çocuktan bir Kudüs yapar / Adam baba olunca / İçinde bir Kudüs canlanır / Yürü kardeşim / Ayaklarına bir Kudüs gücü gelsin”
“İslam dünyasının kurtuluşu lakin Türkiye ile mümkün olacaktır”
Ömrünün son yıllarında, 81 yaşındayken şiirler yazdığı Kudüs’e giderek Mescid-i Aksa’da cuma namazı kılan Pakdil, İslam dünyasının Kudüs’e halini çok “trajik” bulduğunu belirterek, bir açıklamasında şunları kaydetmişti:
“İslam dünyasının kurtuluşu fakat ve fakat Türkiye’nin ayağa kalkmasıyla mümkün olacaktır. Ben yeryüzündeki İslami hareketin Türkiye’den başlayacağına inanıyorum. Bu inancı içimde her vakit capcanlı tutuyorum. Türkiye’deki İslami uyanışa büyük ehemmiyet veriyorum.”
Ankara Kent Hastanesi’nde 18 Ekim 2019’da 85 yaşındayken vefat eden Pakdil, Taceddin Dergahı’na defnedildi.
Hakkında sempozyum düzenlenen, tez, mecmua, kitap ve belgesel çalışmaları yapılan müellifin kaleme aldığı 42 yapıttan kimileri şöyle:
“Umut” (oyun) 1974, “Harikalar Tablosu” (çeviri) 1974, “Ay Operası” (çeviri) 1975, “Bağlanma” (deneme) 1979, “Put Yapımevleri” (oyun) 1980, “Bir Müellifin Notları-I” (deneme) 1980, “Bir Müellifin Notları-II” (deneme) 1981, “Edebiyat Kulesi” (deneme) 1984, “Derviş Hüneri” (deneme) 1997, “Arap Saati” (deneme) 1997, “Klas Duruş” (deneme) 1997, “Osmanlı Simitçiler Kasidesi” (şiir) 1999″, “Bakır Dönemi” (oyun) 2014
